تأثیر ارائه ی برگه های اطلاعات بر آگاهی و رضایت مندی بیماران جراحی: یک کارآزمایی بالینی

یکی از تظاهرات رعایت حق اتونومی بیماران در عمل اخذ رضایت آگاهانه قبل از هر اقدام تهاجمی است. در حال حاضر در ایران، فرایند اخذ رضایت آگاهانه پیش از اقدامات جراحی، محدود به امضای یک برگه است و این برگه اغلب اطلاعات اختصاصی هر عمل جراحی را تشریح نمی کند و فرصت کافی برای مطالعه ی آن به بیماران داده نمی­شود. نویسندگان برای اصلاح این رویه برگه های اطلاعات اختصاصی را برای هر یک از انواع عمل جراحی تدوین کرده­اند که با هدف بررسی اثر بخشی ارائه ی این برگه­ها به بیماران در ارتقاء دانش و رضایت مندی آن ها این مطالعه اجرا شد. به 110 نفر از بیمارانی که جهت انجام جراحی های الکتیو، در بخش های جراحی 1 و 3 و 4 و 5 بیمارستان امام خمینی (ره) و جراحی 3 بیمارستان سینا بستری شده بودند، پیش از انجام عمل جراحی، برگه هایی حاوی اطلاعات اختصاصی پیرامون عمل های جراحی مختلف ارائه شد و نحوه ی استفاده از آن به عهده ی خود بیمار گذاشته شد؛ سپس بعد از عمل جراحی و در نزدیک ترین زمان ممکن به ترخیص، با استفاده از پرسشنامه ی شفاهی، با آنان مصاحبه به عمل آمد. در مقطع زمانی دیگری با 110 بیمار دیگر مشابه از نظر شرایط مکانی و بیماری بدون دادن برگه ی حاوی اطلاعات، بعد از عمل جراحی، و در نزدیک ترین زمان ممکن به ترخیص، مصاحبه شد. پرسشنامه شامل سؤالات تشریحی پیرامون آگاهی آنان از بیماری شان و عمل جراحی مورد نظر بود و نیز از میزان رضایت آن ها از اطلاعاتی که در اختیارشان قرار گرفته بود سؤال شد.میانگین نمره ی آگاهی کلی در بیماران گروه مداخله، معادل 8/48 درصد، و در بیماران گروه کنترل، معادل 6/44 درصد از 100 درصد بود. ارائه ی برگه­های اطلاعات اختصاصی عمل جراحی به بیماران گروه مداخله، تأثیر معنی داری بر آگاهی کلی بیماران نداشت (140/0 p=) و فقط آگاهی آنان را نسبت به عوارض جانبی عمل جراحی خود بالا برد (001/0< p). هم چنین، رضایت مندی کلی در بیماران گروه مداخله، معادل 2/60، و در بیماران گروه کنترل، معادل 4/56 از 100 بود و ارائه ی برگه­های اطلاعات تأثیر معنی داری بر رضایت مندی کلی بیماران نداشته (166/0 p= ) و رضایت مندی آنان را فقط در مورد اطلاعاتی که در خصوص دوره ی نقاهت پس از عمل جراحی در اختیارشان گذارده شده بود، افزایش داد (033/0 p=). با توجه به این که ارائه ی برگه های اطلاعات اختصاصی موضوع این مطالعه، در مجموع نمی تواند به تنهایی باعث افزایش آگاهی و رضایت مندی بیماران شود، پیشنهاد می­شود که پزشکان در روند اخذ رضایت از بیماران، به ارائه ی یک برگه بسنده نکرده و وقت کافی جهت توضیح پیرامون نوع بیماری و جنبه های مختلف آن به بیماران اختصاص دهند.